Collectiewaardering
Een collectie is meer dan een reeks objecten: het is een drager van betekenis, identiteit en geschiedenis. Maar hoe bepaal je wat waardevol is, en voor wie? Een waardering helpt om die vragen te beantwoorden. Het is een proces van gezamenlijke reflectie op de betekenis, functie en toekomst van een collectie. Daarbij kijken we niet alleen naar historische of kunsthistorische waarde, maar ook naar maatschappelijke relevantie, belevingswaarde, en gebruikspotentieel. Het draait om méér dan de objecten zelf: het gaat om de verhalen, de context, de mensen en de waarde die zij eraan toekennen.
Proces collectiewaardering
Methodiek
Voor het ontzamelen van de collectie wordt de methodiek Op de museale weefschaal gebruikt van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE).
Stap 1. Indelen van de collectie in sprekende deelcollecties.
Als we gaan waarderen, gaan we dat doen per deelcollectie en niet op elk individueel voorwerp. Een deelcollectie is een cluster objecten binnen een collectie die onderlinge samenhang vertoont, bijvoorbeeld wat betreft thema, chronologie, geografie, materiaalsoort of herkomst.
Stap 2. Onderzoeken van het belang van de collectie voor de missie van het museum.
De missie en de visie van het museum is de richting voor de toekomst. Dit geeft ook de belangrijkste waarden aan waar de collectie aan gewogen kan worden.
Stap 3 en 4: Selectie van de waardes die van belang zijn voor de collectie en scoren van de waardes van de deelcollecties in hoog, gemiddeld en laag.
Stap 3 en 4: Bij een collectiewaardering worden relevante waarden geselecteerd, zoals historische, museale, artistieke en maatschappelijke waarde. Deze waarden worden per (deel)collectie beoordeeld met een score laag, gemiddeld of hoog, onderbouwd met heldere argumenten binnen een passend referentiekader.
Stap 5 en 6: Referentiekader en beschrijven van het ontwikkelpotentieel
Stap 5 en 6: We beoordelen het belang van de collectie voor externe partijen, zoals andere musea, erfgoedinstellingen en de regio of het land. Daarnaast onderzoeken we of de waarde van een collectie verhoogd kan worden, bijvoorbeeld door herkomstonderzoek, restauratie of betere contextuele presentatie.
Inzetbaarheid
De begeleiding van RaadSaam Erfgoedprojecten bij een collectiewaardering kan op verschillende niveaus worden ingericht. Afhankelijk van de vraag, de beschikbare tijd en de gewenste diepgang, bieden we drie vormen van betrokkenheid:
Resultaat
Het resultaat is afhankelijk van de rol die RaadSaam vervult, als sparringpartner, procesbegeleider of trekker van het gehele traject.
In alle gevallen ontstaat er:
- Meer grip op de betekenis, functie en toekomst van de collectie.
- Meer inzicht in de culturele, maatschappelijke en gebruikswaarde van de collectie.
- Een inhoudelijk onderbouwde basis voor keuzes rond behoud, gebruik, presentatie of mogelijke afstoting.
- Aanknopingspunten voor samenwerking, publieksstrategie of beleidsontwikkeling.